Συνάδελφοι,
Δεδομένου του κλίματος που επικρατεί στο μαγαζί μας, μετά την 1η (28/11/2011) και τη 2η (6/12/2011) επιστολή Στ.Ψυχάρη για μειώσεις μισθών, οφείλω να συμπυκνώσω εδώ τί και πώς έχουν τα πράγματα. Ακόμα περισσότερο που, παρά τις συλλογικές μας τοποθετήσεις, αφήνεται να εννοηθεί (ή να διαρρεύσει) ότι η εργοδοσία μας έχει σκοπό να βαδίσει στο δρόμο που χάραξε ο Μπόμπολας, ετοιμάζοντας χαρτιά για ατομικές υπογραφές. Ακόμα και αν αυτό τελικά δεν γίνει, ας είμαστε προετοιμασμένοι...
Πρακτικές οδηγίες
Αν κρίνουμε από την εμπειρία στους διάφορους γιάνκικου τύπου επιχειρηματίες του τύπου, η επίθεση μπορεί να εκδηλωθεί με ατομικές προσκλήσεις για να υπογράψετε κάποιο χαρτί (συνήθως μιας υποτιθέμενης “ιδιωτικής συμφωνίας”). Ασφαλώς, έχουμε αποφασίσει σε τέτοια περίπτωση να κηρύξουμε αμέσως στάση εργασίας που να επεκταθεί σε απεργία από τα σωματεία μας. Αλλά είναι ενδεχόμενο να βρεθείτε ατομικά και απότομα σε αφόρητη πίεση, πριν τα συνδικαλιστικά μας όργανα (από τον εκπρόσωπο, την Εργασιακή Επιτροπή ή τα σωματεία μας) ειδοποιηθούν καν.
- Σε αυτή την περίπτωση, δεν θέλουμε ήρωες: αυτό που πρέπει να απαντήσετε είναι “ευχαριστώ, να μελετήσω το χαρτί με το δικηγόρο μου”, άρα να πάρετε το χαρτί μαζί σας και να επιφυλαχτείτε να απαντήσετε αργότερα. Προσοχή: είναι απόλυτο δικαίωμά σας (ή και υποχρέωσή σας) καθώς και υποχρέωση της επιχείρησης να σας το δώσει για να το μελετήσετε με το δικηγόρο σας -αν αρνηθεί να σας το δώσει, αυτό και από μόνο του αποτελεί παρανομία και εκβιασμό. Ακόμα και εάν θέλατε να το υπογράψετε (για οποιουσδήποτε -καλούς ή κακούς- λόγους), οφείλετε να συμβουλευτείτε έναν δικό σας δικηγόρο που θα σας προφυλάξει, καθώς στο μέλλον θα έχετε συνάψει μια συμφωνία δύο “ίσων” πλευρών (εσάς προσωπικά με τον ΔΟΛ) -χωρίς διαμεσολάβηση κάποιου σωματείου.
- Κατά δεύτερον, εάν αυτός που σας ζητήσει να υπογράψετε περάσει σε πιο πιεστικές μεθόδους από το να σας δώσει ένα χαρτί για υπογραφή (είτε με απειλές, είτε με καλόπιασμα, είτε... κλπ., κλπ.), μπορείτε πάντα να εξηγήσετε ότι έχετε πίσω σας τα σωματεία και τους εκπροσώπους (π.χ. εμένα), που σας απειλούν με διαγραφές (το οποίο θα είχε επιπτώσεις έως και ασφαλιστικές) και ότι επομένως θέλετε λίγο διάστημα για να το σκεφτείτε κλπ. κλπ. Σε κάθε περίπτωση δεν χρειάζεται εσείς να έρθετε σε διαπληκτισμό με τον υπάλληλο (ή τον συνάδελφο) που θα έχει αναλάβει να σας πασάρει το χαρτί για υπογραφή -εκτός πια και αν βρεθείτε μπροστά σε ανοιχτό εκβιασμό του τύπου “υπόγραψε τώρα, αλλιώς απολύεσαι τώρα”.
- Κατά τρίτον, με ένα αντίγραφο του χαρτιού που θέλουν να σας βάλουν να υπογράψετε απομακρύνεστε και ειδοποιείτε τα σωματεία (δηλαδή στο Βήμα εμένα ή κάποιον άλλο της Εργασιακής Επιτροπής). Αυτά θα φροντίσουν να κηρύξουν τη στάση και απεργία σύμφωνα με όσα έχουμε συμφωνήσει στη Γενική μας Συνέλευση.
- Πρέπει ακόμα να σημειώσω ότι το χαρτί που θα σας δώσουν να υπογράψετε μπορεί να μην έχει προφανές περιεχόμενο. Συγκεκριμένα, υπάρχει ο κίνδυνος να σας δώσουν να υπογράψετε, όχι μια προδήλως “ιδιωτική συμφωνία”, αλλά για παράδειγμα ένα συλλογικό κείμενο υπογραφών που θα δηλώνει κάτι (όπως μια συμφωνία με τις αναγκαίες θυσίες ή τις “προτάσεις” της εταιρείας ή ακόμα και μια διαφωνία με τα σωματεία του τύπου για τους χειρισμούς τους, κλπ., κλπ.). Και λέω ΠΡΟΣΟΧΗ, γιατί με τη νέα νομοθεσία για τις “Ενώσεις Προσώπων”, τα “επιχειρησιακά σωματεία”, κλπ., θα μπορούσε ένα τέτοιο κείμενο ίσως να χρησιμοποιηθεί προς μια τέτοια κατεύθυνση, για να σπάει η σύμβασή μας. Κατά συνέπεια, μην υπογράψετε κανένα χαρτί, ακόμα και συλλογικό, που να απευθύνεται στην εταιρεία ή στο κράτος. Και τέλος, ακόμα και αν πειστείτε ότι ο εκπρόσωπός σας (δηλαδή εγώ) είναι χάλια και δεν σας εκπροσωπεί επαρκώς, ο μόνος δρόμος είναι να προσφύγετε απευθείας στην ΕΣΗΕΑ και όχι να τον (με) αντικαταστήσετε από εκλεγμένες ad hoc επιτροπές, που επίσης θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποκαταστατικά προς τα σωματεία και άρα και τις συμβάσεις μας.
- Ένα ακόμα σημείο που καλό είναι να έχετε υπόψη σας, το οποίο βγαίνει από την πείρα μας με το τί έκαναν οι άλλοι εκδότες. Είναι η χρήση της ασφαλίτικης μεθόδου που οι θεωρητικοί των παιγνίων έχουν ονομάσει “δίλημμα του φυλακισμένου” και που συνίσταται στο να δεχτούν όλοι τη χειρότερη έκβαση (στην περίπτωσή μας να υπογράψουν όλοι) χρησιμοποιώντας τον αποκλεισμό της πληροφόρησης. Έτσι, μπορεί να βρεθείτε σε ένα κλίμα όπου θα έχετε τις “διαβεβαιώσεις” (από συναδέλφους που μπορεί και οι ίδιοι να το πιστεύουν!) ότι “όλοι έχουν υπογράψει και κινδυνεύεις να μείνεις μόνος”, καθώς “η υπογραφή είναι ατομική” και άρα “μυστική”!
Η πραγματική κατάσταση
Δεν χρειάζεται εδώ να εξηγήσω τις ακριβείς επιπτώσεις της ατομικής σύμβασης. Μια ιδέα άλλωστε μας έδωσαν οι συνάδελφοι του ΣΚΑΪ (βλ. “Σημείωμα των εκπροσώπων του ΣΚΑΪ για τις ατομικές συμβάσεις”). Και θα μπορούσαμε ακόμα πολλά να πούμε (μπορείτε πάντα να ρωτήσετε και το δικηγόρο σας -μια και διάφορα καλόπαιδα γυρίζουν και λένε ότι για όλα φταίνε τα συνδικάτα, οι συνδικαλιστές, οι εκπρόσωποι, ενώ οι εργοδότες είναι τόσο καλοί)...
Όμως, το κυριότερο εδώ είναι να σημειώσουμε πως αυτό που παίζεται δεν είναι το ύψος του μισθού. Είναι η δυνατότητα μονομερούς επιβολής όρων εργασίας και αμοιβής από τον εργοδότη (η επιστροφή στην Αγγλία του Ντίκενς -των αρχών του 19ου αιώνα). Ήδη η μορφή που πήρε η ανακοίνωση Ψυχάρη (η εταιρεία που απευθύνεται ατομικά σε κάθε εργαζόμενο και όπου ανακοινώνονται με εργοδοτική αυθαιρεσία επίπεδα μισθών), μαζί με το πατερναλιστικό κολπάκι της 2ης επιστολής (του pater familia που δήθεν “συζητάει” με “κάποιους εργαζόμενους” και “παίρνει υπόψη του” αυτά που του λένε, γλυκαίνοντας το χάπι), αποτελεί ολόκληρο πρόγραμμα ρήξης με την ευρωπαϊκή κουλτούρα της συζήτησης, των κοινωνικών εταίρων, του διαλόγου εργοδοτών και εργαζομένων.
Και αυτό είναι ιδιαίτερα σοβαρό, γιατί προέρχεται από τον Πρόεδρο των εργοδοτών του τύπου, την ίδια ώρα μάλιστα που υποτίθεται ότι το εργοδοτικό σωματείο βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το εργατικό σωματείο για τη σύμβαση. Αυτό που, έτσι, συμβαίνει είναι ότι συλλογικά οι εργοδότες, βοηθούσης της κρίσης, της τρόικας και της κυβέρνησης, φαίνεται ότι έχουν αποφασίσει να σπάσουν κάθε ρύθμιση της εργασίας, για να κερδίσουν της ασυδοσία τους.
Είναι το ίδιο πράγμα που ξαναβρίσκουμε στις υποτιθέμενες “διαπραγματεύσεις” για τη σύμβαση: αντίθετα από τα εργατικά σωματεία (εν προκειμένω κυρίως την ΕΣΗΕΑ) που κατέθεσαν προτάσεις (και δη εξαιρετικά συμβιβαστικές -να ξεκινήσουν οι συζητήσεις από την τελευταία σύμβαση), οι εργοδότες εμφανίστηκαν όχι μόνο απαιτητικοί, αλλά και χωρίς κοινό πρόγραμμα: ο ένας να απαιτεί μειώσεις στους μισθούς, ο άλλος ελευθερία στις απολύσεις, ο τρίτος να φύγουν όλα τα θεσμικά, και όλοι μαζί να μη συμφωνούν καν στο ότι θέλουν να συμφωνήσουν!!! Ακόμα περιμένουμε να καταθέσουν επιτέλους τί θέλουν από εμάς... Και απ'ό,τι φαίνεται δεν έχουν σκοπό να προτείνουν ο,τιδήποτε για διαπραγμάτευση, εφόσον ο καθένας αισθάνεται αρκετά ισχυρός για να επιβάλει αυτό που θέλει. Ακόμα και ο δικός μας ο εργοδότης, που περηφανεύεται ότι είναι “θεσμικός” και “θά'θελε” τις συλλογικές συμβάσεις, πέρασε στην απειλή εφαρμογής ατομικών συμβάσεων -όσο σχιζοφρένεια και να αποτελεί αυτό. Είναι αλήθεια ότι ο υπαρχηγός του υπήρξε πρωτοπόρος στη βιαιότητα αυτή και ίσως ο συναγωνισμός μεταξύ τους, στο ποιός να χτυπήσει πιο σκληρά τους εργαζομένους του, να είναι και το αληθινό τους κίνητρο.
Αυτή η επαναφορά μιας βίαιης “πάλης των τάξεων” στο εσωτερικό των επιχειρήσεων φαίνεται ότι είναι το ζουμί της εργοδοτικής τακτικής. Γιατί ούτε το οικονομικό επιχείρημα (ότι “δεν βγαίνουμε” ή ότι χρειάζονται “θυσίες”) ούτε το επιχείρημα της ποιότητας ή της εργασιακής οργάνωσης δεν στέκουν -τουλάχιστον σε επιχειρήσεις όπως η δική μας.
Σε σχέση με το πρώτο, τί να πρωτοπεί κανείς. Σε σχέση με την περίοδο της τελευταίας αναπροσαρμογής μισθών, πριν από 3 χρόνια, οι πραγματικοί μισθοί έχουν ήδη μειωθεί κατά 15% και πλέον, στις οποίες μειώσεις μπορεί να προστεθεί η αφαίρεση αγοραστικής δύναμης λόγω πρόσθετων φορολογιών: οι ειδικοί αναλυτές υπολογίζουν σε σχεδόν 25% τη μείωση των πραγματικών μισθών μας. Σε επίπεδο ελληνικής κοινωνίας, μάλιστα, η μείωση της συνολικής μάζας των μισθών, άμεσων και έμμεσων (συντάξεις), έχει εκτιναχθεί εξαιρετικά με την αύξηση της ανεργίας κατά πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες. Το οποίο συνολικά σημαίνει ότι, εν μέσω ύφεσης, που μπορεί να φτάνει 15%, η μείωση των μισθών είναι τόσο μεγάλη που η κερδοφορία της ελληνικής παραγωγικής μηχανής πρέπει να έχει εκτιναχθεί, όχι μόνο σχετικά αλλά και απόλυτα! Ασφαλώς, η κατανομή των κερδών ανάμεσα σε κεφάλαια και σε επιχειρήσεις μπορεί να ποικίλει -και ο δικός μας κλάδος διατείνεται ότι έχει ζημιές.
Ωστόσο, στην ήδη τεράστια υποτίμηση των μισθών μας (ήδη πάνω από 20%), στις “θυσίες” που έχουν ήδη γίνει, πρέπει αριθμητικά να προστεθεί η συρρίκνωση του συνολικού μισθού. Μόνο στον ΔΟΛ (το ίδιο ισχύει και για τον όμιλο) η συρρίκνωση (μέσω απολύσεων και άλλων μεθόδων) είναι πάνω από 30% και αν προστεθούν οι απώλειες εργατικού εισοδήματος από κυριακάτικα και σαββατιάτικα που δεν πληρώνονται με το έτσι θέλω, οι κλοπές από τις αυθαίρετες κρατήσεις για απεργίες (1,2 του ημερομισθίου), η μη εφαρμογή των συμβάσεων (όπως εσωτερικοί συντάκτες που εξακολουθούν να πληρώνονται ως εξωτερικοί, μπλοκάκια που δεν προσλαμβάνονται), κλπ., η συνολική συρρίκνωση του μισθού φτάνει και ξεπερνάει το 50%. Αν σε αυτά προσθέσουμε αλλαγές στη διαδικασία της εργασίας (εντατικοποίηση των ρυθμών, υποτίμηση του προϊόντος, φθορά του εργαζόμενου, κλπ.), σημαίνει ότι έχουμε τρομακτικά μεγέθη “θυσιών” που έχουν ήδη γίνει από τους εργαζόμενους.
Αλλά ακόμα και αν μέναμε στις σημερινές διαθέσεις της εργοδοσίας, που ξαφνικά αποφάσισε να μειώσει κατά άλλο ένα “20% τους μισθούς”: Γιατί αυτό να είναι άραγε “λειτουργικό”, με την έννοια ότι θα “βελτιώσει” την κατάσταση, σε έναν κλάδο που είναι θεωρητικά “έντασης εργασίας”, δηλαδή όπου η εργασία είναι η βασική πηγή προστιθέμενης αξίας (δεν έχουν ακόμα ανακαλυφθεί μηχανές που να φτιάχνουν αυτόματα ειδήσεις!). Και μόνο το γεγονός ότι στην επιχείρησή μας, κατεξοχήν υποτίθεται “έντασης εργασίας”, το κόστος για αυτήν (δηλαδή οι μισθοί) δεν αποτελεί ούτε το ένα τέταρτο του συνολικού κόστους σημαίνει ότι η συμπίεση των εργαζομένων έχει φτάσει στα όριά της, όχι μόνο κοινωνικά για τους εργαζόμενους, αλλά και από άποψη οικονομικής αποτελεσματικότητας για την επιχείρηση! Αν θέλει να μειώσει το κόστος θα πρέπει η επιχείρηση να σταματήσει να ψάχνει την εύκολη αγελάδα για άρμεγμα και να κοιτάξει τα υπόλοιπα!
Ακόμα περισσότερο που έχουμε ήδη μια εμπειρία: κατά τις αποτιμήσεις της ίδιας της εταιρείας, το κυριακάτικο Βήμα έγινε κερδοφόρο (έστω λίγο) στους τελευταίους μήνες, όταν σταμάτησε η εταιρεία να κυνηγάει ξεζούμισμα των εργαζομένων και ασχολήθηκε με άλλες μεταβλητές. Το ίδιο μπορούσε να κάνει και με άλλους τομείς που διατείνεται ότι αφήνουν ζημιές (Τα Νέα, το εμπορικό, περιοδικά, ιντερνέτ, κλπ.). Και όλοι οι εργαζόμενοι το ξέρουν και το λέμε, ακόμα και συντεταγμένα: φτάνει να σταματήσουν να αντιμετωπίζονται απλώς σαν εχθροί, σαν τεμπέληδες, κ.ο.κ. και να επιστρέψουμε στο ίδιο το προϊόν.
Τέλος, ακόμα και αν αφήσουμε το συνολικό κόστος, και ακόμα και αν δεν μιλήσουμε για το προϊόν, ακόμα δηλαδή και αν επικεντρωθούμε απλώς στους μισθούς, αποτελεί κυριολεκτικά απλώς σαδιστική κήρυξη πολέμου να χτυπιούνται οι μισθοί “οριζόντια”, τη στιγμή που κατά τους υπολογισμούς της εταιρείας, η κατά 20% οριζόντια μείωση (με χτύπημα της σύμβασης) θα της απέδιδε 5-6 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ η πλήρης διαφύλαξη της σύμβασης θα της απέδιδε τα διπλά -12 εκατομμύρια. Προφανώς, το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα πρόσθετα 6 εκατομμύρια πάνε στους “ημετέρους” και η επιχείρηση δεν θέλει να τους πειράξει ή τα μοιράζεται μαζί τους (ακόμα και εν είδη “αποζημιώσεων” ύψους 800.000 ευρώ)...
Και όμως, αν θέλει η εταιρεία να παραμείνει ως εταιρεία ενημέρωσης, θα πρέπει να εξασφαλίσει τους ελάχιστους όρους και προϋποθέσεις για την παραγωγή ενημέρωσης. Ήδη υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα φθοράς του εργαζόμενου και των όρων εργασίας του (του “κεφαλαίου” του -η ατζέντα του ρεπόρτερ, οι γνώσεις του εργαζόμενου, κλπ.) που, μαζί με το γενικό κλίμα αυξανόμενης ανασφάλειας και εξαθλίωσης, υποσκάπτει τις μεσοπρόθεσμες προϋποθέσεις αναπαραγωγής της ενημέρωσης. Θα έπρεπε μάλιστα η εταιρεία να το αναγνωρίσει και να τελειώσει με τις συνθήκες βαρβαρότητας που εξακολουθούν να υπάρχουν στο εσωτερικό μας (π.χ. μπλοκάκια ή εξευτελιστικοί μισθοί σε τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας), να τελειώσει με τις απειλές απολύσεων και κλεισιμάτων και τη γενικευμένη αβεβαιότητα, κλπ., αντί να κοιτάει να χτυπήσει τους μισθούς και τις συλλογικές συμβάσεις.
Ασφαλώς ξέρουμε ότι το πρόγραμμα αυτό δεν είναι μόνο του δικού μας εργοδότη και, άλλωστε, ελπίζαμε ότι δεν θα θελήσει να μας επιτεθεί έτσι άγρια όσο οι οπλαρχηγοί του στην εργοδοσία -των ΜΜΕ και των υπολοίπων. Και προφανώς καταλαβαίνουμε ότι τόσο ο δικός μας όσο και οι άλλοι πιέζεται, και αλληλοπιέζονται όλοι μεταξύ τους, “ανταγωνιστικά”, ποιός θα είναι πρωτοπόρος στην αντεργατική πολιτική. Και θέλουν να πιστέψουμε ότι “αφού το έκανε ο Αλαφούζος και ο Μπόμπολας, και ακόμα πιο βάρβαρα η Μάνια, τί να κάνουμε, πρέπει να το αποδεχτούμε και εμείς”. Όμως, ακριβώς, κάποιος πρέπει να βάλει πάτο σε αυτό το παιχνιδάκι. Εμείς έχουμε το πλεονέκτημα ότι η “ανταγωνιστικότητα” του μαγαζιού δεν είναι τα λεφτά των εφοπλιστών και των εργολάβων του -ή τουλάχιστον αυτό διατείνεται. Αν αυτό ισχύει πράγματι, τότε ο δικός μας αγώνας κατά των ατομικών συμβάσεων και κατά της υποτίμησης της εργασίας μας θα μπορούσε να βρει συμμάχους και στους υπεύθυνους της επιχείρησης. Στο χέρι τους είναι. Ή, αρχαιοελληνιστί, “ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα”...
Τάσος Αναστασιάδης
εκπρόσωπος του Βήματος στο Μεικτό της ΕΣΗΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου